Big Five

De term Big Five kom je vaak tegen in Zuid-Afrika. Het staat voor vijf van de grootste diersoorten die iedereen graag voor de lens van zijn camera ziet verschijnen: de olifant, de leeuw, de buffel, de luipaard (of cheetah) en de neushoorn.

In Zuid-Afrika hoor je soms ook wel Big Six, daar bedoelt men dan mee dat de walvissen die je in het seizoen rond Hermanus of Plettenberg Bay kunt zien zwemmen, er eigenlijk ook bij horen. Groot zijn ze in ieder geval wel en een boottrip of kajakken tussen de walvissen vanuit een van deze plaatsen is zeker de moeite waard.

De Zuid-Afrikaanse olifant is groter, misschien wel trotser, dan hun Aziatische soortgenoten en met bredere en plattere oren. Een Afrikaans mannetje haalt wel 6,5 ton. Je treft ze in Kruger, KwaZulu Natal, Addo en in enkele privéparken. Met slagtanden, ook de vrouwtjes, maar die zijn dan wel kleiner. Ze leven in groepen van tien tot twintig olifanten, waaronder een volwassen mannetje, enkele bulls, vrouwtjes en kalfjes. Lawaaiige groepen, want olifanten communiceren vooral met geluiden. Zowel overdag als ’s nachts trekken ze grazend rond, tot wel zo’n 250 kg per dag verorberend. Ook hebben ze behoefte aan zout, dat met de slagtanden uit de grond wordt gegraven. Een olifant wordt zo’n 60 tot 70 jaar oud maar nog ouder, komt, net als bij ons, ook voor. Met onze bouwsteen Addo’s grijzen reuzen spot je zeker deze reus van the Big Five.

De leeuw is toch het dier van de Big Five waar de meeste safarigangers voor komen. Vooral in Krugerpark wonen al van oudsher grote groepen leeuwen maar ook in veel andere parken worden ze uitgezet. De Afrikaanse leeuw is vooral aan het eind van de middag actief. Het zijn territoriale dieren: ze bakenen hun leefgebied af. Een familiegroep (ook wel ‘pride’ genoemd) van één tot drie mannetjes, en tien tot vijftien vrouwtjes en babyleeuwtjes (welpen of cubs) kan zo een gebied van 40-400 km2 onder controle houden. Je zou het niet zeggen, maar als ze jagen leveren hun aanvallen vier van de vijf keer niets op. We raden je toch aan je auto of safarivoertuig niet te verlaten (is trouwens streng verboden …). Met onze bouwsteen ‘Safari Safari’ is de kans groot dat je oog in oog komt te staan met de leeuwen.

De Afrikaanse buffel is een vaak onderschat, indrukwekkend, bijna machtig dier. Met hun gewicht (tot 800 kg), hun grote scherpe hoorns en hun soms agressieve natuur, vooral als ze de vrouwtjes beschermen, zijn ze vaak gewoonweg gevaarlijk. Mannetjes trekken er soms alleen op uit maar doorgaans zie je een kudde, tot wel zo’n honderd dieren. Ook buffels bakenen hun gebied af, je treft ze meestal in de buurt van water, vooral in het droge seizoen. De meeste kuddes buffels zie je in Kruger en in de provincie Kwa Zulu Natal.

Cheetah’s zijn verbazingwekkende dieren: slank, gestroomlijnd, en echte jagers. Je ziet ze vooral in Kruger en de parken eromheen, in KwaZulu Natal en het Kalahari Gemsbok Park. Cheetah’s wegen zo’n 60 kilo zijn ca 80 cm hoog en tot 2 meter lang maar het meest ongelofelijke is hun snelheid: ze maken sprints tot wel 110 km/uur. Ze jagen vooral op jakhalzen en antilopen.
Luipaarden zijn kleiner, zwaarder en hebben een breder gezicht. Ze leven – als ze niet paren – alleen, jagen vooral ’s nachts, klimmen als katten en slapen ook vaak in bomen. De meest verspreide vleeseter in Zuid-Afrika, je ziet ze in de Noordprovincie, Mpumalanga, Swaziland, Lesotho, de bergen van Oost- en Westkaap en KwaZulu Natal.

Neushoorns heten hier rhino’s en zijn overal grijs. De ‘witte’ neushoorn is groter, iets lichter grijs en heeft bredere lippen (wide, dus niet wit). De ‘zwarte’, of gewoon grijze dus, komt het meest voor, in Zuid-Afrika vooral in Kruger, Kwa Zulu Natal en Swaziland. Ze zijn een van de meest bedreigde diersoorten, want vooral Aziaten denken dat de hoorn als medicijn of liefdesdrankje veel waard is. Neushoorns kunnen slecht zien, maar ruiken des te beter, je moet ze dan ook van de wind af benaderen. Buiten de paringstijd leven ze alleen en kunnen behoorlijk gevaarlijk zijn met hun gewicht van 1000 kg of meer. Echt dichtbij kom je dan ook niet, en met hun grijze kleur zijn ze soms moeilijk zichtbaar. Een goede telelens is dus handig.

Enorm, zelfs als ze, zoals gewoonlijk, grotendeels onder water zijn en je ze dus maar voor een deel kunt zien. De spuitende ademhaling, de kick om dicht bij dit fantastische dier te komen: een whalewatchruise zul je niet snel vergeten. Zo tussen juni en november is het beste seizoen. Per boot kom je dichtbij maar ook vanaf de kust bij Hermanus, en eigenlijk de hele kust van Kaapstad tot Plettenberg Bay, kun je een flink deel van het jaar de walvissen (en dolfijnen) zien zwemmen. Hermanus wordt gezien als de walvishoofdstad van Zuid-Afrika. Het is een gave ervaring om hier te kajakken tussen de walvissen.

Natuurlijk is het leuk op je safari de Big Five gezien te hebben, maar bedenk dat je de natuur natuurlijk niet naar je hand kunt (en wilt!) zetten. Garanties heb je alleen in een dierentuin, en dat is de prachtige natuur in Zuid-Afrika gelukkig niet. Een game drive of game walk op zich, het verblijf in de natuur, de informatie van de gids, het zoeken naar sporen, het benoemen van dieren en vogelsoorten, de optrekkende ochtendmist of invallende duisternis, de geluiden van de bush, kortom met je ogen, oren, neus en gevoel geniet je al volop, ook als je de Big Five niet (allemaal) ziet. Bekijk hier onze individuele Zuid-Afrika-rondreizen.