Raúl treedt af: het einde van het Castro-tijdperk

De communistische partij komt vandaag samen en kiest de nieuwe president. Maar eigenlijk is dat meer voor de show, want iedereen weet al wie de opvolger wordt: de rechterhand van Raúl en eerste vice-president Miguel Díaz-Canel. Met zijn 57 jaar heeft hij zelf de revolutie niet meer mee gemaakt, dus een nieuwe generatie komt aan de macht. Betekent dit dan dat het Cuba dat wij kennen gaat veranderen?

Cuba is gestaag aan het veranderen, zoveel mogen we wel concluderen. Toch betekent dat niet dat het land in sneltreinvaart kapitalistisch zal worden. Het communisme is ingebed in de cultuur en dat wat Cuba Cuba maakt, wordt niet zomaar uitgeveegd. Raúl Castro heeft weliswaar wel sinds 2011 al een flink pakket aan ingrijpende hervormingen doorgevoerd. Zo werd het mogelijk om een eigen bedrijf te beginnen. Cubanen startten eigen ondernemingen en werden taxi chauffeur, kapper of restauranteigenaar, of gingen kamers verhuren aan toeristen. Ook deed internet zijn intrede en werd mobiel bellen mogelijk.

Dit was niet alleen gunstig voor de bevolking, maar heeft ook veel voordelen voor reizigers met zich mee gebracht. Overnachten kan meer en meer bij Cubanen thuis — en zeg nou zelf: het is leuker om in casa’s particulares te verblijven dan in staatshotels. Er is ook meer diversiteit gekomen in het voedselaanbod, waardoor je niet meer alleen rijst en bonen hoeft te eten. De eigenaren van de casas particulares en paladares (private restaurants) koken graag voor reizigers. De Cubaan verdient als zelfstandige geld en jij krijgt als reiziger een prettige slaapplek en een goed verzorgde maaltijd.

De Cubanen zelf hebben wel behoefte aan verandering en vooruitgang; voor hen kan het niet snel genoeg gaan, maar, ze lopen nu nog tegen een muur van bureaucratie aan. Belastingen voor ondernemers zijn erg hoog, regels zijn onduidelijk en veranderen steeds. Hoewel de machthebbers zich realiseren dat het voor de economie noodzakelijk is om voortgang te maken trappen de leden van de communistische partij ook graag op de rem als het te snel gaat.

Het is onwaarschijnlijk dat Miguel Diaz-Canel radicale veranderingen zal doorvoeren. Hij klom langzaam naar de top en draagt de ideologie van de Castro’s uit. Het ligt niet in de verwachting dat hij iets zal doen aan de regel dat er één partij regeert in het land. Raúl Castro blijft nog tot 2021 partijvoorzitter en zal nog steeds zijn invloed laten gelden. Castro heeft wel aangegeven dat hij na zijn aftreden uit Havana zal verhuizen naar Santiago de Cuba. De broers Castro zijn geboren in het oosten van het land en de urn met daarin de as van leider Fidel Castro heeft in Santiago de Cuba een eervolle plek gekregen.

Dat de ‘wisseling van de wacht’ valt op 19 april is trouwens geen toevalligheid. Het is een belangrijke historische dag waar de revolutionairen waarde aan hechten: exact 57 jaar geleden liep de invasie in de Varkensbaai uit op een fiasco voor de Amerikanen.